Dom Mikołajowski

Znajdziemy go za katedrą, nieco na uboczu. Dom Mikołajowski to wyjątkowa w Tarnowie szlachecka rezydencja miejska z XVI w., nieduża, ale w swoim czasie wygodna, z pięknym wczesnorenesansowym dekoracyjnym detalem kamieniarskim. Nazwa budynku pochodzi od Jana i Barbary Mikołajowskich herbu Gryf z Mikołajowic nad Dunajcem, na których zamówienie w 1524 r. dokonano jego przebudowy. Świadczy o tym tablica erekcyjna na ścianie frontowej. Dom zbudowano przy średniowiecznym murze miejskim. Po śmierci Mikołajowskich dom zgodnie z ich wolą przeszedł na własność księży wikariuszy z tarnowskiej kolegiaty, a następnie kapituły kolegiackiej. Zamieszkiwali go jej członkowie kanonicy z przerwą w latach 1554-1578, kiedy należał do Mikołaja Łowczowskiego z Pleśnej herbu Gryf. Jednym z kanoników zamieszkujących ten dom w latach 1639-1649 był ks. Szymon Starowolski, słynny historyk i pisarz. Od 1756 r. w Domu Mikołajowskim mieszkał rektor kolonii akademickiej i jej uczniowie. Po włączeniu Tarnowa do monarchii austriackiej wciąż służył różnym szkołom. W latach 30. XX w. władze powiatowe umieściły w nich ośrodek zdrowia. Dzisiaj w Domu Mikołajowskim, staraniem ks. Stanisława Bulandy, zaadaptowanym na cele muzealne mieści się część ekspozycji Muzeum Diecezjalnego.